Rewitalizacja jako czynnik zwiększenia atrakcyjności turystycznej miast uzdrowiskowych
Abstrakt
Celem artykułu jest ocena zmian przestrzennych ostatnich lat w wybranych uzdrowiskach w kontekście zwiększenia atrakcyjności turystycznej. Skoncentrowano się głównie na uzdrowiskach w Polsce, ale odniesiono się także do kontekstu europejskiego. Szczególnie zwrócono uwagę na przestrzeń publiczną i krajobraz, które w ostatnich latach zmieniają się głównie poprzez działania określane rewitalizacją. Przestrzeń publiczna jest traktowana jako element kultury uzdrowiskowej, wpływający na wzmocnienie procesu leczenia i zwiększenie zainteresowania turystycznego (jako wizytówka miejscowości). Krajobraz natomiast może stwarzać możliwości rozwoju terenoterapii, przy wykorzystaniu ścieżek spacerowych. W postępowaniu badawczym na początku rozpoznano stan uzdrowisk w Polsce i innych krajach europejskich oraz charakter przestrzeni uzdrowiskowej. Następnie przeanalizowano zrealizowane projekty rewitalizacji w wybranych miastach uzdrowiskowych odnosząc się do wniosków wynikających z publikacji naukowych z lat 2009-2019. Są to Ustka, Rabka-Zdrój i Iwonicz-Zdrój – położone w różnych regionach uzdrowiska o uznanej renomie. Dodatkowo przeprowadzono analizę aktualnych programów rewitalizacji dla wymienionych miast, ukierunkowaną na rozpoznanie planów działań. W dyskusji zwrócono uwagę na możliwość zastosowania idei Cittaslow (w kontekście slow tourism) w wybranych miastach uzdrowiskowych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Badanie na temat kształtowania krajobrazu i estetyki przestrzeni publicznych w gminach. Raport z badania. ASM Centrum Badań i Analiz Rynku. Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki 2018
Bernat S., Harasimiuk M., 2019, Możliwości powstania nowych uzdrowisk na obszarach wiejskich. Kontekst krajowy i regionalny . Annales UMCS sec B., t. LXXIV, s. 93-116
Cieślak A., 2014, Funkcja uzdrowiskowa i dziedzictwo kulturowe jako katalizatory rozwoju małych miast. Problemy Rozwoju Miast, 11, 3/2014, s. 21-28
Dryglas D., Golba J., 2017, Determinanty funkcjonowania i rozwoju uzdrowisk w Europie. Studium przypadku Polski. PWN Warszawa.
Europejska Konwencja Krajobrazowa, 2000 (Dz.U. z dnia 29 stycznia 2006 r., nr 14, poz. 98)
Gonda-Soroczyńska E., 2011, Niewykorzystany potencjał uzdrowiska wiejskiego Sokołowsko. Acta Scientarum Polonorum, Architectura 10(2), s. 25-34
Gargała-Polar M., Pisarek M., Lichołai L., Farajewicz M., 2018, Zagospodarowanie przestrzeni uzdrowiskowej Iwonicza-Zdroju w opinii turystów i kuracjuszy. Topiarius. Landscape studies 6, s. 73-79
Glaus O., 1975, Planen und Bauen moderner Heilbader, Verlag Karl Kromer@Co Zürich.
Golba J., 2009, Gospodarka przestrzenna w uzdrowiskach i wielofunkcyjność uzdrowisk największym wyzwaniem dla samorządów, [w:] Innowacyjne kierunki rozwoju turystyki uzdrowiskowej i lecznictwa uzdrowiskowego. XVIII Kongres Uzdrowisk Polskich. Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP, Krynica Zdrój, s. 109- 114
Honore C., 2004, In praise of slowness. Harper Collins San Francisco
Jaszczak A., 2017, Aktualny stan zagospodarowania parków zdrojowych na przykładzie regionu Lüneburger Heide (Niemcy), [w:] S. Bernat (red.), Krajobraz a zdrowie. Zakład Ochrony Środowiska UMCS w Lublinie, s. 75-85
Jaszczak A., Kristianova K., 2019, Social and Cultural Role of Greenery in Development of Cittaslow Towns. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 603 (2019) 032028
Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., 2011, Jastrzębie Zdrój. Od wsi uzdrowiskowej do miasta-blokowiska, [w:] J. Dzieciuchowicz (red.), Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 11, s. 255-267
Kasprzak K., 2016, Polskie uzdrowiska jako atrakcja dla turystyki kulturowej. Turystyka kulturowa, 1/2016, s. 131-156
Kita J., 2016, Zapomniane polskie uzdrowiska. Księży Młyn Dom Wydawniczy
Kozłowska-Szczęsna T., 2000, Stan badań klimatu i bioklimatu uzdrowisk polskich. Dokumentacja Geograficzna, 16. IGiPZ PAN
Kruczek Z., 2012, Atrakcyjność turystyczna uzdrowisk karpackich, [w:] Uzdrowiska i ich funkcja turystyczno-lecznicza, Proksenia, Kraków, s. 59-71
Leniartek M., 2015, Rewitalizacja parków zdrojowych zagrożeniem dla sfery materialnej i znaczeniowej miejscowości uzdrowiskowych na przykładzie uzdrowisk ziemi kłodzkiej. Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 1, s. 73-89
Lorens P.(red.), 2007, Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia. „Urbanista” Warszawa
Łątka A., Gotowski R., Rabant H., 2013, Wpływ efektów rewitalizacji Parku Solankowego na rozwój funkcji uzdrowiskowej miasta Inowrocławia. Journal of Health Sciences 3, 14, s. 363-371
Majdecka-Strzeżek A., 2008, The characteristics of the spa parks in Poland. Ann. Warsaw Univ. of Life Sc. – SGGW, Horticult. and Landsc. Architect. 29, s. 213–223
Majdecka-Strzeżek A., 2012, Tereny parkowe w uzdrowiskach rejonu Gór Opawskich. Wybrane przykłady rewaloryzacji i rozwiązań współczesnych. Czasopismo Techniczne. Architektura 6-A, 19, s. 199-211
Mayer H., Knox. P., 2006, Slow Cities: Sustainable Places in a Fast World. Journal of Urban Affairs 28 (4), s. 321–334
Mazur-Belzyt K., 2014, Współczesne podstawy rozwoju małych miast na przykładzie sieci miast Cittaslow. Problemy Rozwoju Miast, 3, s. 39- 45
Park E., Kim S., 2016, The Potential of Cittaslow for Sustainable Tourism Development: Enhancing Local Community's Empowerment. Tourism Planning & Development 13 (3), s. 351-369
Partyka J., 2017, Historia i walory lecznicze uzdrowiska w Ojcowie, [w:] S. Bernat (red.), 2017, Krajobraz a zdrowie. Wyd. Polihymnia, Lublin, s. 87-97
Pencakowska W., 1978, Zdrojowiska. Kształtowanie struktury przestrzennej w koncepcji zespołów rekreacyjnych. Architektura, 35,3
Płachta O., 2014, Uzdrowiskowa przestrzeń publiczna w wybranych miejscowościach Dolnego Śląska. Studia Miejskie, 16, s. 75-86
Płonka-Syroka B., 2017, Kultura uzdrowiskowa w Europie – próba definicji. Biuletyn Uzdrowiskowy 1, s. 37-44
Ponikowska I., Marciniak K, 1988, Ciechocinek – terenoterapia uzdrowiskowa, PWN Warszawa
Presenza, A., Abbate, T., Perano, M., 2015, The Cittaslow certification and its effects on sustainable tourism governance, Enlightening Tourism. A Pathmaking Journal, 5(1), 40-64
Radstrom S., 2011, A Place-Sustaining Framework for Local Urban Identity: An Introduction and History of Cittaslow. Italian Journal of Planning Practice, 1(1), s. 90-113
Rapacz A., Gryszel P., Jaremen D.E., 2009, Innowacje w percepcji przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego i klientów uzdrowisk, [w:] Innowacyjne kierunki rozwoju turystyki uzdrowiskowej i lecznictwa uzdrowiskowego. XVIII Kongres Uzdrowisk Polskich. Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP, Krynica Zdrój, s. 145-160
Sawicki B., 2016, Zarys historii uzdrowiska na Sławinku w Lublinie. Jedziemy do wód w… 2/2016, s. 51-60
Semmens J., Freeman C., 2012, The Value of Cittaslow as an Approach to Local Sustainable Development. A New Zealand Perspective. International Planning Studies, 17(4), 353-375
Strzelecka E., 2011, Rewitalizacja miast w kontekście rozwoju zrównoważonego. Budownictwo i Inżynieria Środowiska 2, s. 661-668
Spielvogel I. Migała M., Spałek K., 2012, Opolskie uzdrowiska. Studia i Monografie, Politechnika Opolska, Opole
Szostak-Młynarska S., 2012, Rozwiązania proekologiczne determinujące rozwój funkcji rekreacyjnych uzdrowisk województwa dolnośląskiego. Inżynieria Ekologiczna, 30, s. 160-173
Trojanowska M., 2017, Estetyka ogrodów terapeutycznych, [w:] S. Bernat (red.), Krajobraz a zdrowie. Zakład Ochrony Środowiska UMCS w Lublinie, s. 53-62
Twardzik M., 2017, Wyzwania rozwojowe dla małych miast w Polsce – przegląd wybranych koncepcji, Studia Ekonomiczne 327, s. 65-77
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 2003 nr 80 poz. 717
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych. Dz. U. 2016 r. poz. 879, 960
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Dz.U. 2015 poz. 774
Ustawa z dnia 9 października 2005 r. o rewitalizacji. Dz.U.2015 poz.1777 z późniejszymi zmianami
Węcławowicz-Bilska E., 1990, Historyczne założenia zdrojowisk w kształtowaniu współczesnych ośrodków balneologicznych w Polsce, Monografia 104, Kraków
Węcławowicz-Bilska E., 2008, Uzdrowiska polskie. Zagadnienia programowo-przestrzenne. PK Kraków
Węcławowicz-Bilska E., 2009, Zagospodarowanie przestrzenne uzdrowisk w Polsce i w Europie – analiza porównawcza, [w:] Innowacyjne kierunki rozwoju turystyki uzdrowiskowej i lecznictwa uzdrowiskowego. XVIII Kongres Uzdrowisk Polskich. Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP, Krynica Zdrój, s. 77- 90
Węcławowicz-Bilska E., 2013, Problemy kształtowania przestrzennego uzdrowisk małopolskich. Małopolskie Studia Regionalne 3-3/28-29, s. 75-83
Wiktorowski K., 2010, Model rewitalizacji miejscowości uzdrowiskowych na przykładzie Połczyna-Zdroju. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2010, Oeconomica 284 (61), s. 167–182
Wójcikowski W., 2015, Zmiany w przestrzeni publicznej uzdrowisk polskich w związku z członkostwem w Unii Europejskiej - na przykładzie Małopolski. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica 19, 1, s. 53-67
Ziarkowski D., 2012, Znaczenie obiektów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO dla turystyki. Folia Turistica, 26, s. 53-66
Ziobrowski Z., Domański B., 2010, Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju: podsumowanie projektu. IRM Kraków
DOI: http://dx.doi.org/10.62875/tk.v5i0.1187
Odniesienia
- Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.
Copyright (c) 2020 Sebastian Bernat
Copyright © Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642