Krajobrazowe aspekty w turystyce kulturowej – wprowadzenie do kolekcji tematycznej czasopisma naukowego „Turystyka Kulturowa”

Abstrakt

Zgodnie z definicją turystyki autorstwa K. Przecławskiego, jest to „…całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej, związanych z dobrowolną, czasową, zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia, oraz z wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym (przyrodniczym, kulturowym bądź społecznym)” [Przecławski 1973, s. 12; 1994, s. 9]. Przytoczona wyżej definicja została wybrana spośród licznych definicji turystyki nieprzypadkowo. Otóż są w niej zawarte przynajmniej dwie kwestie kluczowe dla dalszych wywodów zawartych w poniższym tekście. Po pierwsze, K. Przecławski uważa, że istotą turystyki jest „ruchliwość przestrzenna”. Innym ważnym dla niego atrybutem turystyki jest zetknięcie się turystów z odwiedzanym przez nich środowiskiem „…(przyrodniczym, kulturowym bądź społecznym)”. Takie pojmowanie turystyki prowadzi do konkluzji, że czymś oczywistym jest, że jest ona przedmiotem zainteresowań geografii. Przesądza o tym zarówno podniesiona przez K. Przecławskiego kwestia przemieszczeń przestrzennych, jak i użycie terminu „środowisko”, gdyż oba te atrybuty mają zasadnicze znaczenia dla wyróżniania geografii wśród innych dyscyplin wiedzy. Ale nie tylko to sprawia, że zaproponowana przez K. Przecławskiego definicja turystyki została potraktowana jako szczególnie ważna z punktu widzenia celu przyświecającego autorom prezentowanego tekstu. W tym kontekście interesujące jest traktowanie przez K. Przecławskiego „środowiska” jako fenomenu obejmującego elementy przyrodnicze i/lub elementy kulturowe („…bądź społeczne”, jak pisze autor), co powoduje, iż pojęcie „środowisko” można zastąpić terminem „krajobraz”. W pewnym stopniu pogląd ten nawiązuje do stanowiska reprezentującego geografię S. Leszczyckiego, zdaniem którego „Najczęściej pod słowem „krajobraz” rozumie się nie tylko zewnętrzne oblicze pewnej części Ziemia, które można opisać, sfotografować, a tym samym sklasyfikować, ale jednostkę przestrzenną, cząstkę powłoki ziemskiej” [Leszczycki 1958, s. 550].