Transgresyjny rys turystycznego zwiedzania muzeów sztuki

Maria Gutowska

doi:10.62875/tk.v1i118.1237

Transgresyjny rys turystycznego zwiedzania muzeów sztuki

Maria Gutowska

Abstrakt

: Turystyka do muzeów sztuki stanowi swoisty paradoks, ponieważ niezwykle często sprowadza w przestrzeń zdominowaną przez sztukę, osoby, w których życiu codziennym jest ona nieobecna. Autorka zgłębiała fenomen turystyki do muzeów sztuki poprzez własne badania i antropologiczne wywiady pogłębione, które przyniosły szereg, często zaskakujących, odpowiedzi na pytania o motywacje, cele i sposoby zwiedzania. Rozmaite wątki, jakie wyłaniają się z badań, rysują obraz niezwykłej różnorodności postaw zwiedzających i jednocześnie pozwalają wskazać uniwersalnie powracające motywy. W ujęciu filozoficznym kategorią kluczową w kontakcie z dziełem sztuki jest przeżycie estetyczne, w którym odbiorca zwraca się ku estetycznemu światu dzieła oraz doświadcza określonych emocji, które potencjalnie umożliwiają transgresję. W sytuacji zwiedzania turystycznego pełnia takiego estetycznego przeżycia nie jest powszechna, ponieważ myśli oglądającego często kierują się nie ku estetyce i wnętrzu obrazu, a ku jego codziennemu życiu. Jednak pojawiają się przy tym równie silne emocje
i doświadczenia o rysie transgresyjnym. Wśród nich najistotniejsze będą wiązały się
z jednej strony z samorozwojem, a z drugiej z przeżywaniem niezwykłości przestrzeni muzealnej, która może dawać poczucie przeniesienia w czasie i osobistego kontaktu
z autorami dzieł.

Słowa kluczowe

turystyka; muzea sztuki; doświadczenie estetyczne; transgresja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia

Belting H., 2007, Antropologia obrazu, przeł. M. Bryl, Universitas, Kraków

Bagnall G., 2003, Performance and performativity at heritage sites, „Museum and society” tom 1,

nr 2, s. 87-103

Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Wydawnictwo

Naukowe Scholar, Warszawa

Cameron C.M., Gatewood J.B., 2003, Seeking Numinous Experiences in the Unremembered Past, “Ethnology”, tom 42, nr 1, s. 55-71

Clair J., 2009, Kryzys muzeów, przeł. J.M. Kłoczowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk

Cohen E., 2004, Contemporary Tourism: Diversity and Change, Elsevier, Oxford

Duncan C, Wallach A., 1980, The Universal Survey

Museum, „Art history”, tom 3, nr 4, s. 448-469

Falk J.H., Moussouri T., Coulson D., 1998, The Effect of Visitors’ Agendas on Museum Learning, „Curator” tom 41, nr 2, s. 107-120

Falk J.H., 2009, Identity and Museum Visitor Experience, Left Coast Press, California

Falk J.H., 2013, Understanding Museum Visitors' Museums Motivations and Learning [w:] Museum: Social Learning Spaces and Knowledge Producing Processes, I.B. Lundgaard, J.T. Jensen (red.), Kulturstyrelsen – Danish Agency for Culture, Copenhagen

Freedberg D., 2005, Potęga wizerunków, przeł. E. Klekot, WUJ, Kraków

Foucault M., 2006, O innych przestrzeniach. Heterotopie, przeł. M. Żakowski, „Kultura Popularna”

Gell A., 1992, The Technology of Enchantment and the Enchantment of Technology [w:] Anthropology, Art and Aesthetics, J. Coote, A. Shelton (red.), Clarendon, Oxford

N. Graburn, 1997, The Museum and the Visitor Experience, „Roundtable Reports”, fall

Hauser A., 1974, Społeczna historia sztuki i literatury, przeł. J. Ruszczycówna, PIW, Warszawa

Hood M.G., 2004, Staying Away, Why People Choose Not to Visit Museums [w:] Reinventing the Museum: Historical and Contemporary Perspectives on the Paradigm Shift, G. Anderson (red.), Rowman and Littlefield Publishers, London

Jensen T.,2013, Improving the Educational Role of the Museums in Society [w:] Museum: Social Learning Spaces and Knowledge Producing Processes, I.B. Lundgaard, J.T. Jensen (red.), Kulturstyrelsen – Danish Agency for Culture, Copenhagen

Klawiter A., Wiener D., 2015, Emocje w odbiorze dzieła sztuki. Ujęcie fenomenologiczne w pararazie kognitywistycznej, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki”, tom 24, nr 1, s. 11-49

Kostyrko T., Szpociński A. (red.), 1989, Kultura artystyczna a kompetencje kulturowe, Centralny

Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa

Kruczek Z., Nowacki M., 2019, Współtworzenie doświadczeń, emocje a zadowolenie i intencje osób zwiedzających atrakcje turystyczne, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” tom 20, z. 2, cz. 1, s. 31-42

Kozielecki J., 1987, Koncepcja transgresyjna człowieka, PWN, Warszawa

Popczyk M., 1992, Przeżycie estetyczne a struktura dzieła sztuki w ujęciu Mikela Dufrenne’a i Romana Ingardena, „Folia Philosophica”, nr 10, s. 35-44

E. Cohen: Contemporary Tourism: Diversity and Change, Elsevier, Oxford 2004ellStage, Harvard Business School Press, Boston, MA

Przybysz P., 2017, O naturze emocji towarzyszących odbiorowi sztuki. Dynamiczne i sytuacyjne podejście do emocji estetycznych, „Estetyka i Krytyka”, nr 3, s. 41-58

Radder L., 2015, An Examination Of The Museum Experience Based On Pine and Gilmore's Experience Economy Realms, „Journal of Applied Business Research”, tom 31, nr 2. s. 455-470

Stylianou-Lambert T., 2003, Gazing from Home: Cultural Tourism and Art Museums, „Annals of Tourism Research”, tom 38, nr 2, s. 403-421

Turner J., 2001, Pickup Artists 2001, Artnews, https://www.artnews.com/art-news/news/pickup-artists-44/ (data dostępu: 15.12.2020)

Turos L., 2003, Turystyka edukacyjna i transgresja, Wydawnictwo YPSYLON, Warszawa

Twain M., 1880, Tramp Abroad, https://www.gutenberg.org/files/119/119-h/119-h.htm, (data dostępu: 20.11.2020)

Wood E.E., Latham K.F., 2013, The Objects of Experience: Transforming Visitor-Object Encounters in Museums, Left Coast Press, Walnut Creek, California

https://presse.louvre.fr/ (data dostępu: 12.01.2021)

D., 2002, Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, przeł. E. Klekot, A. Wieczorkiewicz, Muza, Warszawa

Magherini G., 1989 La Sindrome di Stendhal, Ponte Alle Grazie, Firenze

Mitchell W.J.T., 2013, Czego chcą obrazy?, przeł. Ł. Zaremba, NCK, Warszawa

Pine II B.J., Gilmore J.H., 1999, The Experience Economy: Work is Theatre & Every Business a Stage, Harvard Business School Press, Boston, MA