Analiza historycznych, architektonicznych i turystycznych walorów kościoła parafialnego pw. św. Andrzeja Apostoła w Brodach Poznańskich

Jakub Łukaszewski

Abstrakt


Drewniany kościół parafialny w Brodach Poznańskich, w opinii specjalistów, należy do najciekawszych zabytków tego rodzaju w Wielkopolsce. Mimo to jest obiektem mało znanym. Autor, na podstawie analizy specjalistycznej literatury oraz nowoodkrytych źródeł pisanych, przedstawia historię parafii, oryginalność projektu świątyni, unikatowość jej manierystycznego detalu ciesielskiego oraz okoliczności jej budowy. Ponadto omawia wystrój i otoczenie zabytku. Trzecią część artykułu poświęca na analizę walorów architektonicznych i historycznych zabytku. Wskazuje także na duży potencjał turystyczny obiektu i możliwości wykorzystania go, jako celu destynacji dla turystyki dziedzictwa kulturowego w Wielkopolsce.

Słowa kluczowe


Brody Poznańskie; drewniany kościół; turystyka dziedzictwa kulturowego; potencjał

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, sygn.:

AP 91/1.

AP 91/2.

AV 3, k. 47n.

AV 10, k. 273n.

AV 22, k. 303n.

AV 25, k. 237n.

AV 31, k. 663v. i n.

KDW I, 1877, Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, tom I, Poznań 1877, wersja online na stronie: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=20061

KSIĘGA UPOSAŻENIA, 1950, Księga Uposażenia Diecezji Poznańskiej z roku 1510, wyd. ks. Józef Nowacki, Poznań 1950

Teki Dworzaczka: Http://teki.bkpan.poznan.pl/index_regesty.html

MUCHA H., 1976, Parafia Brody Poznańskie w latach 1837-1848, praca magisterska z Historii Kościoła pod kierunkiem ks. Prof. dr hab. Mariana Banaszaka, Poznań 1976. Maszynopis zdeponowany w AAP

MUCHA H., 1984, Parafia Brody Poznańskie w latach 1849-1945, praca licencjacka z Historii Kościoła w Polsce pod kierunkiem ks.Prof. dr hab. Mariana Banaszaka, Poznań 1984. Maszynopis zdeponowany w AAP

DOKUMENTACJA, 2003a, Dokumentacja prac konserwatorskich i restauratorskich. Tabliczki epitafijne Józefa Kotłowskiego i Marcina Musiała z kościoła p.w. Św. Andrzeja Apostoła w Brodach k. Lwówka, oprac. k. Wypych, Kostrzyn 2003. Maszynopis zdeponowany w archiwum parafii w Brodach Poznańskich

DOKUMENTACJA, 2003b, Dokumentacja prac konserwatorskich i restauratorskich. Tablica epitafijna Konstancji Białęskiej z kościoła p.w. Św. Andrzeja Apostoła w Brodach k. Lwówka, oprac. k. Wypych, Kostrzyn 2003. Maszynopis zdeponowany w archiwum parafii w Brodach Poznańskich

DOKUMENTACJA, 2003c, Dokumentacja prac konserwatorskich i restauratorskich. Zespół płyt epitafijnych Konstantego Marszewskiego, kasztelana przemęckiego zmarłego w 1736 roku z kościoła p.w. Św. Andrzeja w brodach k. Lwówka, oprac. k. Wypych, Kostrzyn 2003. Maszynopis zdeponowany w archiwum parafii w Brodach Poznańskich

DOKUMENTACJA, 2003d, Dokumentacja prac konserwatorskich i restauratorskich. Zespół płyt epitafijnych Łukasza Szczanieckiego z kościoła p.w. Św. Andrzeja Apostoła w Brodach k. Lwówka, oprac. k. Wypych, Kostrzyn 2003. Maszynopis zdeponowany w archiwum parafii w Brodach Poznańskich

ANDERS P., 2009, Przewodnik po powiecie nowotomyskim, Nowy Tomyśl, 2009

BIELERZEWSKI L., 1976, Ksiądz nie zostaje sam, Poznań 1976

BRYKOWSKI R., 2001, Wielkopolskie kościoły drewniane, Poznań 2001

BURYAN P., 2009a, Propozycja pobytu turystyczno-kulturowego w powiecie nowotomyskim, http://www.turystykakulturowa.eu/?id=place&nr=13&txt=5 Turystyka Kulturowa – portal popularyzacyjny, nr 11/2009 (listopad 2009)

BURYAN P., 2009b, Waloryzacja potencjału turystyczno-kulturowego powiatu nowotomyskiego, Turystyka Kulturowa, nr 11/2009 (listopad 2009), s. 36-44

DOMACHOWSKI P., MORDAL P., 2009, Szlakiem drewnianych kościołów, Poznań 2009

DREWNIANA ARCHITEKTRA, 1994, Drewniana architektura sakralna, oprac. D. Matyaszczyk, Poznań 1994

DREWNIANE KOŚCIOŁY, 2004, Drewniane kościoły w Wielkopolsce. Wooden churches in Wielkopolska, pod red. L. Bednarskiej, M. Grzebalskiego, P. Hausera, k. Kasprzak, T. Naganowskiego, M. Ziółkowskiego, Poznań 2004

DZIUBKOWA J., 1996-1997, Vanitas. Portret trumienny na tle sarmackich obyczajów pogrzebowych, pod red. J. Dziubkowej, Muzeum Narodowe w Poznaniu, listopad 1996-luty 1997

GĄSIOROWSKI A., 1967, Uwagi o mniejszych kasztelaniach wielkopolskich XIII-XIV wieku, Czasopismo Prawno-Historyczne, z. 19. 1967, s. 71-107

JANKOWSKI A., 2009, Kościoły drewniane o zdwojonej konstrukcji ścian w Wielkopolsce, Bydgoszcz 2009

KOHTE J., 1898, Uebersicht kunstgeschichte der Provinz Posen. Politische kulturgeschitchliche und kunstgeschichtliche entwicklung des Landes, tom I, Berlin 1898

KORNECKI M., 1995, Niderlandyzm a architektura drewniana w Polsce, [w:] Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Toruń, grudzień 1992, pod red. T. Hrankowskiej, Warszawa 1995, s. 303-325

KORYTKOWSKI J., 1888, Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis Gnesnensis et Posnaniensis ad ordinem decanatuum digestarum nec non elenchus universi cleri ecclesiis, sacellis publicis aliisque institutis hoc tempore deservientis, addita sunt nonnulla alia scitu digna cultum divinum et utilitatem cleri spectantia, praecedente serie archiepiscoporum Gnesnensium episcoporum Posnaniensium et archiepiscoporum Gnesnensium et Posnaniensium, Gniezno 1888

KOWALENKO W., 1938, Grody i osadnictwo grodowe Wielkopolski wczesnohistorycznej od VII do XII wieku, Poznań 1938

KRASSOWSKI W., 1959, Centralne drewniane kościoły barokowe, Biuletyn Historii Sztuki, 1959, t. 21, z. 1, s. 115-116

KUCZYŃSKA J., 1984, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce. Katalog, Lublin 1984

KZSwP, 1969, Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, tom V, województwo poznańskie, pod red. T. Ruszczyńskiej i A. Sławskiej, zeszyt 14: powiat nowotomyski, oprac. R. i E. Linette, Warszawa 1969

ŁUCZAK T., 2006, Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po roku 1945 (z wyłączeniem ziem należących przed 1939 rokiem do Rzeszy Niemieckiej), t. 2, woj. poznańskie, Poznań 2006

ŁUKASZEWICZ J., 1859, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych, tom II, Poznań 1859

MARECKI J., ROTTER L., 2009, Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Kraków 2009

MIKOS von ROHRSCHEIDT A., 2010, Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, Poznań 2010

MIŁOBĘDZKI A., Architektura polska XVII w., t. 1, Warszawa 1980

MINTA-TWORZOWSKA D., 1983, Pradziejowe i wczesnośredniowieczne osadnictwo w rejonie Lwówka, Fontes Archaeologici Posnanienses, t. XXXV, Poznań 1983

NOWACKI J., 1964, Dzieje archidiecezji poznańskiej, tom II, Poznań 1964

PLEBAŃSKI R. 2010a, Kościół przedtem tak okropny i brzydki… o pracach konserwatorskich w kościele p.w. św. Andrzeja w Brodach w latach 1935-1940, Wielkopolski Biuletyn Konserwatorski, t. 4, 2010, s. 63-72

PLEBAŃSKI R. 2010b, Renowacja zabytkowych obiektów sakralnej architektury drewnianej regionu Wielkopolski, Wielkopolski Biuletyn Konserwatorski, t. 4, 2010, s. 87-97

POLAK B., 1998, Dzieje Nowego Tomyśla, pod red. B. Polaka, Nowy Tomyśl, 1998

REJESTR 2013, Rejestr zabytków województwa wielkopolskiego – nieruchome (opracowanie KOBIDZ w Warszawie), Warszawa 2013, s. 125; http://wosoz.ibip.pl/public/?id=37647

REZLER M., 1996, Emilia Sczaniecka 1804-1896, Poznań 1996

RUSZCZYK G., 2007, Drewno i architektura. Dzieje budownictwa drewnianego w Polsce, Warszawa 2007

SCZANIECKI P., 1979, Sacramentum dedicationis, obrzęd poświęcenia kościoła i jego znaczenie w dziedzinie religijnej, obyczajowej i kulturalnej na podstawie źródeł polskich z XII wieku, Studia Kościelnohistoryczne, t. 3, Lublin 1979, s. 9-137

SHG, 1982, Słownik Historyczno-Geograficzny Województwa Poznańskiego w Średniowieczu, t. VIII,`cz. I, z. 1 (A-B), oprac.S

Chmielewski, K. Górska-Gołaska, J. Luciński, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1982; wersja online na stronie: www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=1639, hasło: Brody

SHG, 1992, Słownik Historyczno-Geograficzny Województwa Poznańskiego w Średniowieczu, t. VIII, cz. II, z. 4 (I-L), oprac.S

Chmielewski, K. Górska-Gołaska, T. Jurek, J. Luciński, G. Tutkowska, Wrocław – Warszawa – Kraków1989-1991 i Poznań 1992; wersja online na stronie: http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=20381, hasło: Lwówek

SKIERSKA I., 2003, Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003

STRZAŁKO M., 1993, Brody, Kronika Wielkopolski, nr 1 (64), 1993, s. 82-95

ŚMIGIELSKI A., 1994, Lwówek, Poznań 1994

TRELIŃSKA B., 1991, Gotyckie pismo epigraficzne w Polsce, Lublin 1991

WEYMANN S., 1953, Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XIII wieku, Przegląd Zachodni 9/II, nr 6-8, 1953

WIESIOŁOWSKI J., 1994, Roch, Korsyn, Nepomucen i Benon – zapomniani bohaterowie miasta Poznania, Kronika Miasta Poznania, 1994, z. 3/4, s. 104-127

WŁODARSKI B., 2007, Chronologia polska, Warszawa 2007

LAT,1995, 900 lat parafii Brody Poznańskie, pod red. M. Sawickiej, Opalenica 1995

www.brodypoznanskie.pl

www.kosciolydrewniane.archpoznan.pl/index.php/brodypoznanskie

www.regionwielkopolska.pl/turystyka/szlaki-tematyczne/szlak-drewnianych-kosciolow.html

www.slownik.ihpan.edu.pl

www.teki.bkpan.poznan.pl/index_regesty.html

www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=20061

http://wosoz.ibip.pl/public/?id=37647


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2014 Jakub Łukaszewski

Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2021. ISSN 1689-4642