Turystyka w dawnych czasach. Siedemnastowieczne pobyty szlachty polskiej w Pradze
Abstrakt
Artykuł porusza problematykę związaną z dziejami turystyki w Polsce; przede wszystkim w XVII wieku. Przedstawia najistotniejsze aspekty, które są charakterystyczne dla tej tematyki oraz zarys dziejów podróżnictwa polskiego w owym czasie. Główną osią konstrukcyjną artykułu są natomiast relacje polskich diarystów, którzy odwiedzili Pragę w XVII wieku i pozostawili po sobie pisemne relacje ze swojego pobytu w tym mieście. Za podstawę posłużyły relacje oraz praskie wizyty Jana Sobieskiego, Tomasza Zamoyskiego, Jerzego Ossolińskiego, Jana Tuczyńskiego, Teodora Billewicza oraz Karola Stanisława Radziwiłła, które zostały dodatkowo złączone z tematem studiów zagranicznych polskiej młodzieży na Uniwersytecie w Pradze. Dzięki przytoczeniu oraz analizie ich opisów Pragi, możliwe było odtworzenie zasadniczych elementów poznawczych i określonych składników wojaży, które były charakterystyczne dla podróży tego typu w stolicy królestwa czeskiego oraz odpowiedź na pytanie na ile ich obecność w Pradze odpowiadała klasycznym regułom peregrynacji europejskich Polaków w XVII wieku.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Adamczyk W., 1935, Ceny w Lublinie od XVI do końca XVIII wieku. Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Lwów
Adamczyk W., 1938, Ceny w Warszawie w XVI i XVII wieku. Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Lwów
Barycz H., 1969, Sto lat studiów i podróży kulturalnych do Genewy (1550-1650). Z dziejów polskich wędrówek naukowych za granicę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 243-332
Belzyt L., 1999, Kraków i Praga około 1600 roku. Porównanie topograficznych i demograficznych aspektów struktury społecznej i etnicznej dwóch metropolii Europy Środkowo-Wschodniej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
Bernsztejn M., 1936, Billewicz Teodor. Polski Słownik Biograficzny, t. II, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, s. 101-102
Bersohn M., 1894, Studenci Polacy na Uniwersytecie Bolońskim w XVI i XVII wieku. cz. II, Czas, Kraków
Billewicz T., 1677, Dyaryusz peregrinatyi niemieckey, czeskiey y włoskey ziemi czyniony przezmnie Theodora Billewicza, stolnika żmudzkiego, Anno 1677, Mense Augusto 13 dnia, Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nanuk, rkps. BK 386, Mf. 358
Black J., 1992, The British Abroad. The Grand Tour in the Eighteenth Century. London
Black J., 2003a, France and the Grand Tour. Palgrave Macmillan, New York – Houndmills
Black J., 2003b, Italy and the Grand Tour. Yale University Press, New Haven – London
Borowy W., 1937, Początki stosunków kulturalnych polsko-angielskich. Pierwsi scholarze, magistrzy i turyści. Wiedza i Życie, nr 12, s. 149-155
Chachaj M., 1997, Podróże edukacyjne młodzieży z Prus Królewskich do Bolonii, Sieny i Perugii w XVI i XVII wieku. Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, Takt, Kielce,
s. 195-210
Chachaj M., 1998, Związki kulturalne Sieny i Polski do końca XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Chomey E., 1998, The evolution of the Grand Tour: Anglo-Italin cultural realtions since the Renaissance. Frank Cass, London – Portland
Czapliński W., Długosz J., 1969, Podróż młodego magnata do szkół. PIW, Warszawa
Czapliński W., 1938, Władysław Konstanty Wituski żołnierz kolonialny w XVII w. Rocznik Gdański, t. 11, Gdańsk, s. 163-176
Danysz A., 1921, Młodzi Tuczyńscy w kolegium jezuickiem w Ingolsztadzie w latach 1654–1659. Studia z dziejów wychowania w Polsce, Księżnica Polska, Kraków, s. 232-256
Dąbrowski J., 1962, Polacy w Anglii i o Anglii. Wydawnictwo Literackie, Kraków
Gawrecki S., 1883, Dziennik podróży po Europie Jana i Marka Sobieskich oraz przydatna instrukcja ojca Jakuba Sobieskiego, Wojewody Ruskiego, dana synom jadącym za granicę. Wędrowiec, Warszawa
Rej M., 1956, Żywot człowieka poczciwego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Heidenstein R. J., 2005, Peregrynacja Jana Heidensteina przez Belgię, Francję, Włochy w roku 1631 zaczęta, a w roku 1634 zakończona. Collegium Columbinum, Kraków
Hirschberg A., 1877, Dyaryusz legacyi Jerzego Ossolińskiego posła polskiego na sejm Rzeszy niemieckiej w Ratyzbonie w roku 1636. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów
Husa V., 1967, Historia Czechosłowacji. Artia, Praga
Janáček J., 1997, Dzieje Pragi. Książka i Wiedza, Warszawa
Janáček J., 2003, Rudolf II a jeho doba. Paseka, Praha–Litomyšl
Kajdański E., 1999, Michał Boym – Ambasador Państwa Środka. Książka i Wiedza, Warszawa
Kajdański E., 1988, Michał Boym – ostatni wysłannik dynastii Ming. Wydawnictwo Polonia, Warszawa
Karłowicz J., 1887, Polacy na Wszechnicy Heidelberskiej XV-XVIII. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznań
Kochowski W., 2003, Poezje wybrane. Universitas, Kraków
Korstanje M., 2013, An english invention: Grand-Tour, Tourism, Mobility and Norse Mythology, Turydes, vol. 6, nr 14, http://www.eumed.net/rev/turydes/14/grand-tour-tourism.pdf [dostęp: 29.12.2014]
Kot S., 1987, Polacy na studiach w Orleanie. Polska Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 382-386
Kraushar A., 1892, Dzieje Krzysztofa z Arciszewa Arciszewskiego. Admirała i wodza Holendrów w Brazylii, starszego nad armatą koronną za Władysława IV i Jana Kazimierza 1592-1658. t. 1, Księgarnia Br. Rymowicz, Petersburg
Kucharski A., 2011, Europejska peregrynacja Karola Stanisława Radziwiłła (1684-1687). Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687), Wydawnictwo UMK, Toruń
Kucharski A., 2013, Theatrum peregrinandi. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku. Wydawnictwo UMK, Toruń
Lewan M., 2004, Zarys dziejów turystyki w Polsce, Proksenia, Kraków
Líva V., 1935, Studie o Praze pobělohorské. III. Změny v domovním majetku a konfiskace. Sborník příspěvků k dějinám hlavního města Prahy, nr 9, Praha
Łoziński W., 1958, Życie polskie w dawnych wiekach. Wydawnictwo Literackie, Kraków
Mączak A., 1984, Peregrynacje, Wojaże, Turystyka. Czytelnik, Warszawa
Mączak A., 1978, Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII wieku. PIW, Warszawa
Mikos von Rohrscheidt A., 2008, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. GWSHM Milenium, Gniezno
Mikulec J., 2002, Praga w okresie kontrreformacji i władzy absolutnej (1620-1740). Kraków i Praga – dwie stolice Europy Środkowej, Antykwa, Kraków, 77-87
Miłobędzki A., 2002, Kraków i Praga – dwa centra architektury barokowej. Kraków i Praga – dwie stolice Europy Środkowej, Antykwa, Kraków, 69-75
Muszyńska K., 1974, Jasia Ługowskiego podróże do szkół w cudzych krajach 1639–1643. PIW, Warszawa
M-6, Matricula facultis iuridicae Universitatis Pragensis 1638-1686. Archiv Univerzity Karlovy Praha
M-12, Matricula renovata continens nomina dominorum jurisstudiorum ab anno 1638 usque 1762 secundum ordinem alphabeticum. Archiv Univerzity Karlovy Praha
M-22, Matricula Universistatis Pragensis, rectorum, decanorum, professorum et speciatim in facultate philosophica graduatorum 1654-1736. Archiv Univerzity Karlovy Praha
M-63, Matricula facultis medicae Universitatis Pragensis 1657-1783. Archiv Univerzity Karlovy Praha
Olejniczak B., Pietrowicz J., 2008, Inwentarz rękopisów Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (sygn. 1-1950). PTPN, Warszawa
Ossoliński J., 1976, Pamiętnik. Oprac. Czapliński W., PIW, Warszawa
Pac S., 1854, Obraz dworów europejskich na początku XVII wieku przedstawiony w dzienniku podróży królewicza Władysława, syna Zygmunta III, do Niemiec, Austryi, Belgii, Szwajcaryi i Włoch, w roku 1624-1625. Zygmunt Schletter, Wrocław
Pěkný T., 2001, Historie Židů v Čechách a na Moravě. Sefer, Praha
Polišenský J., 1999, Tisíciletá Praha očima cizinců. Academia, Praha
Przyboś A., 1977, Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach
-1625 w świetle ówczesnych relacji. Wydawnictwo Literackie, Kraków
Puchalska B. M., 2000, Obraz dworów zachodnioeuropejskich w polskiej literaturze pamiętnikarskiej XVI i XVII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok
Purš J., Kropilák M., 1982, Přehled dějin Československa I/2 (1526–1848), Academia, Praha
Raková I., 1981, Bouře studentů pražské univerzity ve druhé polovině 17. Století. Acta Universitatis Carolinae Historia Uuniversitaits Carolinae Pragensis, t. XXI, fasc. 2, Praha, s. 7-21
Radziwiłł K. S., 2011, Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687). Oprac. Kucharski A., Wydawnictwo UMK, Toruń
Sajkowski A., 1973, Włoskie przygody Polaków: wiek XVI-XVIII. PIW, Warszawa
Słabczyński W., 1988, Polscy podróżnicy i odkrywcy. PWN, Warszawa
Sobieski J., 1991, Podróż po Europie (1607-1613); Droga do Baden (1638). Oprac. Długosz J., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Targosz K., 1985, Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszaw
Tomaszewski E., 1934, Ceny w Krakowie w latach 1601–1795. Instytut Popierania Polskiej Twórczości Naukowej, Lwów
Towner J., 1985, The Grand Tour. A key Phase in the History of Tourism. Annals of Tourism Research, vol. 12, no. 3, Pergamon, New York, s. 297-333
Volkman M. X., 1672, Gloria Universitatis Carlo-Ferdinandeae Pragensis trignita tribus encomiis orbi divulgata...Typis Universitatis Carlo-Ferdinandeae. Praha
Wierzbowski S., 1853, Peregrynacja Stanisława Wierzbowskiego wojewodzica sieradzkiego do Francji w latach 1678, 1679, 1680, 1681. Czas, dodatek miesięczny, t. 1, s. 483-532
Witusik A. A., 1972, Peregrynacje zagraniczne Tomasza Zamoyskiego w latach 1615-1617. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. 25, Lublin, s. 29-47
Witusik A. A., 1977, Młodość Tomasza Zamoyskiego. O wychowaniu i karierze syna magnackiego w Polsce w pierwszej połowie XVII w. Wydawnictwo Lubelskie, Lublin
Żołądź D., 1990, Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku. PWN, Warszawa – Poznań
http://www.eumed.net [dostęp: 29.12.2014]
DOI: http://dx.doi.org/10.62875/tk.v6i0.577
Odniesienia
- Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.
Copyright (c) 2015 Robert Tomasz Tomczak
Instytucja sprawcza:
Instytut Sportu, Turystyki i Żywienia Uniwersytetu Zielonogórskiego
Bazy czasopism
Copyright © Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642