Etyczny wymiar międzykulturowego zrozumienia w turystyce

Marek Kazimierczak

Abstrakt


Celem artykułu jest uzasadnienie przyjętej tezy o niezbędności kompetencji etycznych w osiąganiu międzykulturowego zrozumienia i budowaniu dialogu przez głównych aktorów turystycznej sceny. Z tak nakreślonego celu wyprowadzam szereg pytań badawczych zorientowanych na rozpoznanie szans i barier w rozwoju międzykulturowego zrozumienia i indywidualnych kompetencji komunikacyjnych, decydujących o specyfice etycznych powinności pomiędzy stronami kulturowych spotkań w turystyce. W części pierwszej rozważam społeczno-kulturowe przesłanki międzyludzkiej komunikacji, odwołując się do kategorii międzykulturowej edukacji, dialogu i wrażliwości międzykulturowej. Część druga poświęcona jest krytycznej analizie roli i znaczenia turystyki w procesie budowania międzykulturowego zrozumienia. Zaprezentowane tu spojrzenie na turystykę jest wyrazem krytycznego nastawienia do funkcjonujących w tej przestrzeni mechanizmów współokreślających wzajemne relacje pomiędzy turystą a obcymi. W części trzeciej formułuję przesłanki dla rozwoju etyki międzykulturowego dialogu, przyjmując założenie o tkwiącej w strukturze aktu komunikacyjnego niezbywalnej współodpowiedzialności partnerów dialogu. Jedną z interesujących prób zastosowania refleksji etycznej do problemów komunikacji międzykulturowej w obszarze turystyki okazuje się etyka dyskursu. Zawarte w niej etyczne przesłanie może stanowić teoretyczną podbudowę i uzasadnienie dla praktyk kulturowych, jakie mają miejsce w obszarze turystycznych podróży.

Słowa kluczowe


dialog międzykulturowy; etyka dyskursu; komunikacja międzykulturowa; turystyka; wrażliwość międzykulturowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Appadurai A. (1990), Disjuncture and Differene in the Global Curtural Economy, [in:] Featherstone, Mike (Hg): Global Curture. Nationalism, Globalisation and Modernity, London

Apel K. O. (1999), Uniwersalistyczna etyka współodpowiedzialności, tłum. Z. Zwoliński [w:] J. Sekuła (red.), Idea etyczności globalnej, Wydawnictwo Seculum, Siedlce

Baumgartner Ch. (1997), Fernreisen - Goa und andere, In: IITF (Hg.): Integrativer Tourismus. Unterrichtsbehelfe und Umweltbildungsmaterialien, s. 83 – 90, Wien

Banaszkiewicz M. (2010), Dialog międzykulturowy w przestrzeni turystycznej, “Folia Turistica” nr 23, s. 23-51

Bolten J. (2007), Interkulturelle Kompetenz (Neuauflage von 2001), Landeszentrale für politische Bildung Thüringen, Erfurt

Borowicz-Sierocka B. (2016), Etyka współodpowiedzialności czyli moralność wywiedziona z międzyludzkiej komunikacji, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, vol. 10, nr 1, s.186-196

Bugnicourt J. (1978), Sex, Sonne, Sand, In: Starnberger Studienkreis für Tourismus (Hg.): Tourismus: Entwicklung und Gefährdung, s. 52-55, Starnberg

Bruner E., M. (1991), Transformation of Self in Tourism, In: “Annals of Tourism Research”, Vol 18 (2), s. 238-250

Bühler H. (1996), Perspektivenwechsel? Unterwegs zu „globalem Lernen“ (Habil. Hannover), IKO-Verlag, Frankfurt

Clifford J. (2000), Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, i literatura i sztuka, przeł. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot, M. Krupa, S. Sikora, M. Sznajderman, Warszawa

Cohen E. (1972), Toward a sociology of international tourism, In: Social Research, Vol. 39 (1), s. 164-182

Craig J. (1987), Culture Shock - Singapore and Malaysia, Singapore

Crick M. (1989), Representations of international tourism in social sciences: sun, sex, sights, savings and servility, in: Annual Review of Anthropology, Vol. 18, s. 307-344

Cywiński P. Neokolonializm turystyczny – co się kryje za tym terminem, www.post-turysta.pl, nr 29/52

Czajka L. (2012), Dokąd zaprowadzi nas etyka hermeneutyczna? „Analiza i Egzystencja” 18, s.113-124

Flis M. (2010), Etyka personalistyczna i poczwórny argument a etyka dyskursu, Diametros nr 24 (czerwiec)

Gyr U. (1994), Touristenverhalten und Symbolstrukturen. Zur Typik des organisierten Erlebniskonsums, in: Pottler, Burkhard/ Kammerhoferaggermann, Ulrike (Hrsg.): Tourismus und Regionalkultur, S. 41-56, Wien

Habermas J. (2009), Uwzględniając Innego. Studia do teorii politycznej, tłum. A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Hall E. (1959), The Silent Language, Doubleday & Company, Garden City, New York

Hofstede H. (2006), Lokales Denken, globales Handeln. Interkulturelle Zusammenarbeit und globales Management, übersetzt von Petra Mayer und Martina Sondermann, Deutscher Taschenbuch Verlag, München

Hornstein W. (2001), Erziehung und Bildung im Zeitalter der Globalisierung. Themen und Fragestellungen erziehungswissenschaftlicher Reflexion. In: Zeitschrift für Pädagogik, 47/4, S. 517-537

Koppensteiner W. (2009), Veränderung von Städteimages während eines ERASMUS-Aufenthalts. Das Beispiel der spanischen Stadt Alicante, publ. Dipl., VDM Verlag Dr. Müller, Saarbrücken

Kirshenblatt-Gimblett B. (1987), Authenticity and authority in the representation of culture: the poetics and politics of tourist production. In: Greverus, Ina-Maria; Köstlin, Konrad; Schilling, Heinz (Hg.): Kulturkontakt - Kulturkonflikt. Zur Erfahrung des Fremden. 26. Deutscher Volkskundekongreß in Frankfurt, s. 59-69, Frankfurt/Main

Krippendorf J. (1975), Die Landschaftsfresser; Tourismus und Erholungslandschaft - Verder-ben oder Segen?, Hall-wag-Verlag, Bern

Lauterbach B. (2006), Tourismus. Eine Einführung aus Sicht der volkskundlichen Kulturwissenschaft, Königshausen & Neumann, Würzburg

Lepa A. (2008), Etyka w życiu gospodarczym, „Annales.” 2008, vol. 11, nr 2, s. 133-144 Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie

Luger K. (1990), Perfekte Völkermissverständigung. Wie Massenmedien und Tourismus das Bild der Dritten Welt prägen. In: Journal für Entwicklungspolitik, VI. Jg., Heft 3/1990, S. 5-18

Luger K., Herdin T. (2001), Der eroberte Horizont. Tourismus und interkulturelle Kommunikation, in: Aus Politik und Zeitgeschichte B47/2001

Luger K. (2004), Horizontverschiebungen: Imagination und Erfahrung von Fremdheit im Tourismus, in: Luger Kurt/ Baumgarten Christian/ Wöhler Karlheinz (Hrsg.): Ferntourismus wohin? Der globale Tourismus erobert den Horizont, S. 39-55, StudienVerlag, Innsbruck

MacCannell D. (2002), Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa

Meethan K. (2001), Tourism in Global Society. Place, Culture, Consumption. Houndsmills, New York

Niezgoda A. (2006), Obszar recepcji turystycznej w warunkach rozwoju zrównoważonego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań

Pearce L., Stringer P. (1991), Psychology and Tourism. In: Annals of Tourism Research, Vol. 18 (1), s. 136-154

Pulchnarewicz E. (2010), Wielokulturowość w turystyce, pod. Red. E. Puchnarewicz, Wyd. LIBRON, Warszawa

Ricoeur P. (1985), Hermeneutyka symboli a refleksja filozoficzna, [w:] Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, Warszawa

Rorty R. (1998), Etyka bez powszechnych powinności, „Etyka”, (31)

Schäffter O. (1991), Modi des Fremderlebens. Deutungsmuster im Umgang mit Fremdheit, in: Schäffter, Ortfried (Hrsg.): Das Fremde. Erfahrungsmöglichkeiten zwischen Faszination und Bedrohung, S. 11-42, Westdeutscher Verlag, Opladen

Scherrer Ch. (1986), Dritte Welt-Tourismus. Entwicklungsstrategische und kulturelle Zusammenhänge. Berlin

Stadler P. (1994), Globales und interkulturelles Lernen in Verbindung mit Auslandsaufenthalten. Ein Bildungskonzept; Verlag für Entwicklungspolitik Breitenbach GmbH, Saarbrücken

Steinbach J. (2003), Tourismus. Einführung in das räumlich-zeitliche System, R. Oldenbourg Wissenschaftsverlag, München

Sundermeier T. (1991), Erwägungen zu einer Hermeneutik interkulturellen Verstehens, in: Sundermeier Theo (Hrsg.): Die Begegnung mit dem Anderen. Plädoyers für eine interkulturelle Hermeneutik, S. 13-28, Verlags-Haus Gerd Mohn, Gütersloh

Thierer A. (2008), Fremdverstehen im Geographieunterricht – Theoretische Überlegungen und unterrichtspraktische Folgerungen, in: Budke, Alexandra (Hrsg.): Interkulturelles Lernen im Geographie-Unterricht, S. 137-149, Potsdamer Geographische Forschungen 27, Universitätsverlag Potsdam

Torzewski W. (2013), Etyka komunikacji w nieprzejrzytym społeczeństwie – Giann Vattimo, Linqua ac communitas, vol. 23, s.69-78

Turner L., Ash J. (1976), The Golden Hordes: International Tourism and the Pleasure Periphery, New York

Vattimo G. (2006), Społeczeństwo przejrzyste, tłum. Magdalena Kamińska, Wrocław

Waldenfels B. (2002), Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, tł. J. Sidorek, Warszawa

Wojciszke B., Baryła W. (2000), Potoczne rozumienie moralności: pięć kodów etycznych i narzędzie ich pomiaru, Przegląd Psychologiczny, Tom 43, Nr 4, 395-421

Welsch W. (1998), Transkulturalität. Zwischen Globalisierung und Partikularisierung. in: Mainzer Universitätsgespräche, Drechsel, Paul (Hrsg.): Interkulturalität. Grundprobleme der Kulturbegegnung, s. 45-72, JohannesGutenberg-Universität, Mainz

Zybertowicz A. (1995), Przemoc i poznanie, Wydawnictwo UMK, Toruń


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2018 Marek Kazimierczak


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642