„Wycieczki archeologiczne” w międzyrzeczu Wisły i Pilicy jako przykład XIX-wiecznej turystyki kulturowej i archeoturystyki

Katarzyna Ryszewska

Abstrakt


Charakterystyczne dla XIX wieku były tzw. wycieczki archeologiczne, w trakcie których oglądano i zwiedzano zarówno zabytki archeologiczne (grodziska, kurhany oraz zgromadzone w kolekcjach muzealnych zabytki ruchome), jak i architektoniczne, dzieła sztuki, archiwa, biblioteki, muzea, cmentarze, a nawet zakłady przemysłowe. Na obszarze międzyrzecza Wisły i Pilicy wyprawy takie, wiodące w różne zakątki tego regionu, odbyli m.in. badacz kultury ludowej i przeszłości Słowian Zorian Dołęga-Chodakowski (wędrówka śladami zabytków słowiańskich), cenzor, historyk i dziennikarz Maksymilian Sobieszczański, ziemianin z Lubelszczyzny Józef Łoski (podróż w opoczyńskie) oraz ksiądz Władysław Siarkowski (wycieczka do Koprzywnicy). Wszyscy ci podróżnicy byli zarazem miłośnikami archeologii, podejmującymi badania terenowe, przy tym M. Sobieszczański przeprowadził, w trakcie podjętej przez siebie „wycieczki archeologicznej” do guberni radomskiej, pierwsze na omawianym terenie zaplanowane prace wykopaliskowe (we wsiach Nietulisko Duże oraz Kotarszyn). Tego rodzaju wycieczki, stanowiące przykład XIX-wiecznej turystyki kulturowej i archeoturystyki, przyczyniały się do rozbudzenia w ówczesnym społeczeństwie zainteresowania dziedzictwem przeszłości oraz zabytkami regionu międzyrzecza Wisły i Pilicy.

Słowa kluczowe


„wycieczki archeologiczne”; turystyka XIX-wieczna; archeoturystyka; międzyrzecze Wisły i Pilicy; odkrycia archeologiczne; kolekcje zabytków archeologicznych

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Abramowicz A. 1991, Historia archeologii polskiej. XIX i XX wiek, Warszawa-Łódź

Ajewski K. 2006, Kolekcjonerstwo Konstantego Świdzińskiego, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, t. 36, s. 21-78

Beyer K. 1859, Album Fotograficzne Wystawy Starożytności i Zabytków Sztuki urządzonej przez c.k. Towarzystwo Naukowe w Krakowie 1858 i 1859 r., Warszawa

Blombergowa M. M. 1993, Badania archeologiczne Polaków na terytorium imperium rosyjskiego w XIX i początku XX wieku, Łódź

Czerniecki S. 1682, „Compendium ferculorum”, albo zebranie potraw, Kraków

Dołęga-Chodakowski Z. 1818, O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem, „Ćwiczenia naukowe”, oddz. Lit, t. 2, nr 5, Warszawa

Dołęga-Chodakowski Z. 1967, O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem oraz inne pisma i listy, oprac. J. Maślanka, Warszawa

„Dziennik Warszawski”, 1826, t. III, s. 3-40 i t. IV, s. 113-154

Firlej W. 2000, Piśmiennictwo ks. Władysława Siarkowskiego, w: Ksiądz Władysław Siarkowski. Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc. oprac. L. Michalska-Bracha, K. Bracha, Kielce, s. XXVII-XXXVIII

Gąssowski J. 1970, Z dziejów polskiej archeologii, Warszawa

Gloger Z., 1900, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t.1, Warszawa

Jakimowicz I. 1973, Tomasz Zieliński kolekcjoner i mecenas, Wrocław

Jędrysiak T. 2008, Turystyka kulturowa, Warszawa

Kaczmarek K. 2010, Turystyka archeologiczna, „Turystyka kulturowa”, nr 1, s.4-13

Kalina D. 2009, Dzieje Chęcin, Chęciny

Konarski S. 1999-2000, Sobieszczański Franciszek Maksymilian, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 39, Warszawa-Kraków, s. 522-525

Krajewska J., 1929, Zabytki z cmentarzyska popielnicowego w Nietulisku D., w pow. opatowskim, „Światowit”, t. 12, s. 69-93

Kronika zbiorów 1860, w: Biblioteka Ordynacji Myszkowskiej, Kraków, s. 15-16

Lelewel J. 1964, Dzieła, t. II, Warszawa

Lentowicz Z. 1973, Rezydencja Tomasza Zielińskiego w Kielcach, Przyczynek do dziejów romantyzmu, „Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego”, t. 9, s. 331-365

Łoski J. 1857, Biblioteka i muzeum Świdzińskiego, Warszawa

Michalska-Bracha L., Bracha K. 2000, Ks. Władysław Siarkowski (1840-1902). Wokół postaci i twórczości, w: Ksiądz Władysław Siarkowski. Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc, oprac. L. Michalska-Bracha, K. Bracha, Kielce, s. IX-XXVI

Mozaika Dziennikarska 1855, „Dziennik Warszawski”, nr 335, s. 1

Niemcewicz J. 1858, Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte, Paryż

Nosek S. 1967, Zarys historii badań archeologicznych w Małopolsce, Wrocław-Warszawa-Kraków

Orgelbrand S. 1898 (red), Encyklopedia Powszechna z ilustracjami i mapami, t. II, Warszawa

Orzechowski S, Przychodni A., Czernek D. 2008, Festyn archeologiczny jako forma promocji lokalnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie „Dymarek Świętokrzyskich” i „Żelaznych Korzeni”, w: Archeoturystyka, nowoczesny produkt turystyczny, red. T. Giergiel, Sandomierz, s. 83-90

Pług A. 1885, Ś.p. Józef Łoski, „Kłosy”, t. 40, nr 1024, s. 102

Przychodni A. 2000, Odkrycia Władysława Siarkowskiego w okolicach Pińczowa w świetle najnowszych badań archeologicznych, w: Ksiądz Władysław Siarkowski. Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc, oprac. L. Michalska-Bracha, K. Bracha, Kielce, s. XCI-CV

Pytowska K. 2011, Ksiądz Michał Hieronim Juszyński, w: Monografia Gminy Szydłów, red. C. Jastrzębski, Szydłów, s. 155-164

Rawita-Witanowski M. 2001, Dawny powiat chęciński. Z ilustracjami prof. Jana Olszewskiego, oprac. D Kalina, Kielce

Ryszewska K. 1995, Ksiądz Władysław Siarkowski (1840-1902) jako archeolog – amator, „Kieleckie Studia Historyczne”, t. 13, s. 167-171

Ryszewska K. 2002, Z dziejów badań archeologicznych na Kielecczyźnie w XIX wieku, „Rocznik Świętokrzyski”, t.27, s.27-37

Ryszewska K. (w druku), Historia badań archeologicznych na obszarze międzyrzecza Wisły i Pilicy w XIX i pocz. XX wieku, Kielce

Ryszewska K. 2009, Franciszek Maksymilian Sobieszczański jako prekursor badań archeologicznych na obszarze międzyrzecza Wisły i Pilicy, w: Społeczeństwo i kultura w regionie świętokrzyskim w XIX i XX wieku, pod red. U. Oettingen i J. Szczepańskiego, Kielce, s.53-58

Siarkowski W. 1881, Notatki z wycieczki archeologicznej do Korytnicy w pow. Sandomierskim, „Przegląd Bibliograficzno-Archeologiczny”, t. 2, nr 18-19, s. 279-284

Siarkowski W. 1887, Wiadomość o zabytkach przedhistorycznych w Turku (pod Leszczynami), w Morawicy i Trzcionej (pod Zagrodami) w Kieleckiem, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, t. 11, s. 1-5

Skałkowski A.M. 1947, Aleksander Wielopolski w świetle archiwów rodzinnych (29.XI.1850-1860), t. 2, Poznań

Sobieszczański F.M. 1852, Wycieczka archeologiczna w niektóre strony guberni radomskiej odbyta w miesiącu wrześniu 1851 roku, Warszawa

Stępkowski L. (oprac.) 1999, Kielce Wojewódzkie. Opis historyczno-statystyczny miasta z 1829 r., Kielce

Stronczyński K. 1847, Pieniądze Piastów od czasów najdawniejszych do 1300 r., Warszawa

Ujazdowski T. (red.) 1830, Baba chęcińska, w: Pamiętnik Sandomierski, t. 2, Warszawa, s. 98-102

Walicki M. 1931, Sprawa inwentaryzacja zabytków w dobie Królestwa Polskiego (1827-1862), Warszawa


Odniesienia

  • Obecnie brak jakichkolwiek odniesień.


Copyright (c) 2014 Katarzyna Ryszewska


Copyright ©  Turystyka Kulturowa 2008-2024. ISSN 1689-4642